Τα Εκπαιδευτικά Προγράμματα του Λαογραφικού και Εθνολογικού Μουσείου Μακεδονίας-Θράκης απευθύνονται σε παιδιά του Νηπιαγωγείου, του Δημοτικού και του Γυμνασίου.
Εκπονούνται στο πλαίσιο των μόνιμων εκθέσεων του Μουσείου, «Στους Μύλους της Μακεδονίας και της Θράκης: Νερόμυλοι, Νεροπρίονα, Νεροτριβές και Μαντάνια στην Παραδοσιακή Κοινωνία» και «Μακεδονία, Θράκη: Παραδοσιακές ενδυμασίες, 1860 - 1960».
Τα προγράμματα «Η φτερωτή Ροδούλα και ...οι νερομηχανές», «O Μύλιος στο δρόμο για τους μύλους», «Κόβω, συναρμολογώ, πουκαμίσα να φορώ», «Με φεγγάρια ανθούς πουλιά θα στολίσω την ποδιά» λειτουργούν ήδη από το 2007 με μεγάλη επιτυχία.
Τα προγράμματα «Άλεθε, μύλε μ’, άλεθε», «Μυλογυρίσματα Παραμυθιάσματα», «Μ΄ αστέρια στον ποδόγυρο», «Απ΄ την άκρη της κλωστής ως την άκρη της γης» και «Ο καραγκιόζης μυλωνάς» εφαρμόστηκε για πρώτη χρονιά το 2010 με τη συνεργασία δύο εξωτερικών συνεργατών του Μουσείου, της παραμυθούς Ανθής Θάνου και του καραγκιοζοπαίκτη Χρήστου Στανίση.
Τα προγράμματα τέλος «Μύλος είναι και μιλάει, φορεσιά και τραγουδάει», «Τι έχει φτερά και δεν πετάει, ποιο το ρούχο που κανείς μας δε φοράει;» και «Ένας ποταμός, ένας τροχός… μια ιστορία» ξεκίνησαν για πρώτη φορά, το 2011 σε συνεργασία με την καλλιτεχνική ομάδα Sοurliboom και την ομάδα διοργάνωσης παιχνιδιών ρόλων και εναλλακτικής πραγματικότητας Gamecraft αντίστοιχα.
Αναλυτικότερα:
Καρναβαλικές Μεταμορφώσεις: Κατασκευάζοντας μια προσωπίδα:
(Ειδικά για το πρόγραμμα σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε ένα εκπαιδευτικός φάκελος για τον εκπαιδευτικό που απευθύνεται σε μαθητές Δ΄ Ε΄και ΣΤ΄ τάξης Δημοτικού και Α΄ τάξης Γυμνασίου. )
Τα παιδιά καλούνται να έρθουν σε επαφή με το δρώμενο της Νάουσας «Γενίτσαροι και Μπούλες» και να διερευνήσουν το τελετουργικό του, μέσα από τη μελέτη της προφορικής παράδοσης καθώς και του υλικού πολιτισμού (στολή, μάσκα).
Μετά από μία σύντομη ξενάγηση στη μόνιμη έκθεση της Παραδοσιακής Ενδυμασίας, δίνεται στα παιδιά η δυνατότητα μέσα από ένα ομαδικό παιχνίδι να μελετήσουν τις στολές του δρώμενου «Γενίτσαροι και Μπούλες», να παρακολουθήσουν σχετικό ενημερωτικό βίντεο, καθώς και να μπουν στο ρόλο του μελετητή λαογράφου αποκωδικοποιώντας τα στοιχεία μιας προφορικής συνέντευξης ενός ντόπιου κατασκευαστή προσωπίδας.
Ως συνέχεια των παραπάνω, κάθε μαθητής καλείται να κατασκευάσει τη δική του προσωπίδα (μάσκα) με τη χρήση πρωτότυπης μήτρας.
Στο τέλος του προγράμματος κάθε παιδί παίρνει μαζί του τη μάσκα που κατασκεύασε και ζωγράφισε.
Η Ροδούλα Φτερωτή και ...οι νερομηχανές: Τι είναι η Ροδούλα Φτερωτή; Ποιες είναι οι νερομηχανές; Η Ροδούλα Φτερωτή είναι μια ρόδα, ένας τροχός με πτερύγια (φτερά). Αυτή η φτερωτή ρόδα, όταν τοποθετήθηκε όρθια μέσα στο τρεχούμενο νερό, άρχισε να περιστρέφεται ...μόνη της. Η ιστορία της φτερωτής έχει ειδικό βάρος στην εξέλιξη της τεχνολογίας, γιατί συνδέεται με τη λειτουργία της πρώτης μηχανής που παρήγαγε έργο, του νερόμυλου.
Στην ιστορία της τεχνολογίας ο νερόμυλος σηματοδοτεί τη μετάβαση του ανθρώπου από το στάδιο των εργαλείων στο στάδιο των μηχανών. Τόσο σημαντική αποδείχτηκε αυτή η πρώτη νερομηχανή, που αργότερα χρησιμοποιήθηκε ως πρότυπο και για άλλες, όπως νεροπρίονα και μαντάνια.
Σήμερα, υπάρχουν νερομηχανές με φτερωτές ροδούλες; Τι άλλο είναι ένας …υδροηλεκτρικός σταθμός με τον υδροστρόβιλό του;
Τα παιδιά συναισθάνονται τη δύναμη της κίνησης της φτερωτής, της φτερωτής, που για αυτά «γίνεται» η Φτερωτή Ροδούλα, που μιλά, κινείται και κινεί, στροβιλίζεται με τα φτερά της, παίζει παιχνίδια -άλλοτε κερδίζει κι άλλοτε χάνει- κάνει κατασκευές και συνθέτει ιστορίες για μυλωνάδες, φαντάζεται… Επιπλέον, τα παιδιά αποκτούν μέσα από τις δραστηριότητες του προγράμματος (ζωγραφική, συναρμολόγηση των φτερών μιας φτερωτής, «ντύσιμο» παιδιού με …τα πολύχρωμα φτερά της, παιχνίδια με νεροπαιχνίδια) και μια ακόμη πολύτιμη εμπειρία: μαθαίνουν να θέτουν σε κίνηση τις δικές τους «φτερωτές» με το μυαλό και την καρδιά….
Η Φτερωτή Ροδούλα σε κάθε παιδί που συμμετέχει στο πρόγραμμά της ...δίνει το φουρφούρι της.
O Μύλιος στο δρόμο για τους μύλους:
Τα παιδιά με παρέα το Μύλιο γνωρίζουν την τεχνολογία της υδροκίνησης στην παραδοσιακή κοινωνία και τα προβιομηχανικά εργαστήρια του νερόμυλου, του νεροπρίονου, της νεροτριβής και του μαντανιού, εργαστηρίων που κατεργάζονταν τα προϊόντα πρώτης ανάγκης, το σιτάρι για την παρασκευή ψωμιού, το ξύλο για την κατασκευή σπιτιού και τα μάλλινα υφαντά για το ράψιμο ζεστών και γερών ενδυμάτων.
Με τη γοητεία της ψηφιακής τεχνολογίας, με κινούμενες τρισδιάστατες εικόνες, βίντεο, μουσική, λόγο, κείμενα και φωτογραφίες, μέσα από σενάρια και παιχνίδια, αναδεικνύονται οι παραδοσιακές ξύλινες μηχανές. Επιπλέον, ο Μύλιος ενθαρρύνει το χρήστη στην αναζήτηση στοιχείων σχετικών με την κοινωνική, οικονομική, οικολογική διάσταση της τεχνολογίας των μηχανών αυτών από τις πρώτες επινοήσεις τους έως σήμερα. Ο Μύλιος σε κάθε παιδί, που συμμετέχει στο πρόγραμμά του …δίνει ως δώρο το DVD του.
Με φεγγάρια ανθούς πουλιά θα στολίσω την ποδιά:
Μετά από σύντομη ξενάγηση στην έκθεση, τα παιδιά ντύνονται με τρεις χαρακτηριστικές παραδοσιακές ενδυμασίες της Μακεδονίας και της Θράκης. Στη συνέχεια, μέσα από το μαγικό κόσμο του παραμυθιού τα παιδιά γνωρίζουν τις «μεταμορφώσεις» του μαλλιού από ακατέργαστη μάζα σε κλωστή και κατόπιν σε υφαντό.
Κόβω, συναρμολογώ, πουκαμίσα να φορώ:
Μετά από μια σύντομη ξενάγηση στην έκθεση, τα παιδιά ντύνονται με τρεις χαρακτηριστικές παραδοσιακές ενδυμασίες της Μακεδονίας και της Θράκης.
Με συναγωνισμό στην επίλυση αινιγμάτων που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με το ένδυμα, τα εργαλεία και τις πρώτες ύλες της υφαντικής, με κοπή και συναρμολόγηση ενός ανδρικού και ενός γυναικείου παραδοσιακού χάρτινου πουκάμισου και ζωγραφική διακόσμησή του, με ύφανση σε μικρούς αργαλειούς και, τέλος, με τραγούδι και χορό -με τη συνοδεία κρουστών- παραδοσιακών τραγουδιών που αναφέρονται στην ενδυμασία, τα παιδιά έρχονται σε επαφή με το πουκάμισο και τις λειτουργίες του και μέσω αυτού με την
παραδοσιακή ενδυμασία.
Ένας ποταμός, ένας τροχός… μια ιστορία:
από την ομάδα των Gamecraft
Μέσα από ένα διαδραστικό παιχνίδι ρόλων οι μαθητές καλούνται να λάβουν μέρος σε μία περιπέτεια που διαδραματίζεται λίγο μετά το 1774 και την συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή, οπότε με την ανάπτυξη του εμπορίου εισάγεται νέα τεχνολογία από το εξωτερικό.
Οι παίκτες θα βρεθούν στη θέση φανταστικών εμπόρων της εποχής και θα κληθούν να αποκωδικοποιήσουν τα μυστικά των υδροκίνητων μηχανών που βλέπουν στα ταξίδια τους στην Ευρώπη. Με βάση τη γνώση της τεχνολογίας του νερόμυλου που ήδη είναι γνωστός από τον 1ο αι. π.Χ., θα κληθούν να ανασυνθέσουν και να καταστήσουν λειτουργικές τις υδροκίνητες μηχανές και τελικά να μεταδώσουν αυτή τη γνώση στους συμπατριώτες τους στον Βόρειο Ελλαδικό χώρο.
Τέλος τα παιδιά θα συνομιλήσουν με φανταστικούς ήρωες από διάφορα μέρη της Μακεδονίας και της Θράκης μέσω των τοπικών ενδυμασιών.
Με το παιχνίδι αυτό οι μαθητές μέσα από μία οδύσσεια… αποκομίζουν όχι μόνο την τεχνική γνώση, αλλά και γνώση ανθρωπογεωγραφίας, εθίμων και συνθηκών που διαμόρφωσαν έναν ολόκληρο πολιτισμό.
Προσπαθώντας να φέρουν σε πέρας το ζητούμενο της ιστορίας στην οποία μετέχουν, αναπτύσσουν κριτική σκέψη και βρίσκουν λύσεις ώστε να ξεπεράσουν τα εμπόδια που εμφανίζονται στο δρόμο τους κατά την διάρκεια της εικονικής αυτής ‘περιπέτειας’.
Μύλος είναι και μιλάει, φορεσιά και τραγουδάει.
Τι έχει φτερά και δεν πετάει, ποιο το ρούχο που κανείς μας δε φοράει; :
από την ομάδα των Sourliboom
Θεατρικά δρώμενα με ήρωες τον Ρούλη τον Καλικαντζαρούλη και τη θεία Αγγέλα. Ο Ρούλης ξεμένει κατά λάθος στη γη, στο Νερόμυλο του κυρ-Κώστα… Αναγκάζεται, λοιπόν, να παρατηρήσει τους ανθρώπους και τις υδροκίνητες μηχανές τους. Οι μηχανές τού αποκαλύπτουν οι ίδιες τα μυστικά τους.
Η θεία Αγγέλα, το πρόσωπο που συνδυάζει την Παράδοση με το Σήμερα, υποδέχεται τα παιδιά, κάνει πλάκες, θυμάται τα παλιά και με αφορμή ένα ρούχο, ένα στολίδι, έναν τόπο διηγείται ιστορίες… Μέσα από τη δυναμική της τέχνης και την ψυχαγωγία, τα παιδιά ξεναγούνται στις εκθέσεις του Μουσείου και συμμετέχουν σε δραστηριότητες που στόχο έχουν την καλλιέργεια των ψυχοκινητικών τους ικανοτήτων. Φράσεις-κλειδιά, ποιήματα-τραγούδια συνδυασμένα με κινήσεις και ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών εμπλουτίζουν τη δραστηριότητα.
Ο Καραγκιόζης μυλωνάς:
Μετά την ξενάγηση στις εκθέσεις του Μουσείου ακολουθεί παράσταση Θεάτρου Σκιών, βασισμένη σε λαϊκά παραμύθια με πρωταγωνιστή το μυλωνά, από τον καραγκιοζοπαίκτη Χρήστο Στανίση.
Μέσα από την τέχνη του Θεάτρου Σκιών «Ο Καραγκιόζης μυλωνάς» θα ψυχαγωγήσει τα παιδιά αναδεικνύοντας με το κέφι του, τις ατάκες του, τις χειρονομίες του, τις καρπαζιές που δίνει και που δέχεται, με τη γενικά ανατρεπτική του στάση, τη φιλοσοφία δηλαδή της ζωής του, τα χαρακτηριστικά του μυλωνά και του επαγγέλματός του στο εργαστήρι του, το νερόμυλο.
Η παράσταση προσαρμόζεται σύμφωνα με την ηλικία των παιδιών.
Άλεθε μύλε μ’ άλεθε/ Μυλογυρίσματα Παραμυθιάσματα:
Μετά την ξενάγηση στην έκθεση του Μουσείου «Στους Μύλους της Μακεδονίας και της Θράκης: Νερόμυλοι, Νεροπρίονα, Νεροτριβές και Μαντάνια στην Παραδοσιακή Κοινωνία» ακολουθεί αφήγηση λαϊκών παραμυθιών από την Ανθή Θάνου, με συνοδεία ζωντανής μουσικής με ούτι, κιθάρα, νέι και μικρά κρουστά οργανάκια από τον Παναγιώτη Κούλελη.
Υλικό πλούσιο σε παραμύθια με μύλους-νερόμυλους και μυλωνάδες. Η καθημερινότητα των παλιών ανθρώπων συνδέεται άμεσα με το μύλο, αφού για να φτιάξουν ψωμί έπρεπε πρώτα να αλέσουν και για να ψήσουν έπρεπε να κόψουν ξύλα. Η παράσταση για τα μικρά παιδιά με τίτλο «Άλεθε, μύλε μ’, άλεθε» περιλαμβάνει κλιμακωτά παραμύθια, ιστορίες με ζώα και μύθους ενώ τα μεγαλύτερα παιδιά μπορούν να απολαύσουν μεγάλα μαγικά παραμύθια, διδακτικές και ευτράπελες ιστορίες και να ακούσουν τα «Μυλογυρίσματα Παραμυθιάσματα».
Μ’ αστέρια στον ποδόγυρο/ Απ’ την άκρη της κλωστής ως την άκρη της γης:
Ανέμη να γυρίσει παραμύθι ν’ αρχινήσει και η κλωστή της θα γίνει χρωματιστό φουστάνι, θα γίνει λευκό πουκαμισάκι για ένα φτωχό καλό παιδί, θα γίνει φορεσιά μ’ αστέρια στον ποδόγυρο, κεντίδια στα φαρδομάνικα, λουλούδια στο ζωνάρι, θα γίνει παραμύθι που θα ταξιδεύει από το στόμα στο αυτί κι απ’ τ’ αυτί στο στόμα...
Με αφορμή την μόνιμη έκθεση του Λαογραφικού και Εθνολογικού Μουσείου Μακεδονίας Θράκης «Μακεδονία, Θράκη: Παραδοσιακές ενδυμασίες, 1860 - 1960», στην οποία γίνεται αρχικά μία ξενάγηση, επιλέγουμε τα παραμύθια και ταξιδεύουμε μέσα από τις φορεσιές σε τόπους μακρινούς κι αλλιώτικους. Η επιλογή των παραμυθιών γίνεται με βάση την ηλικία των παιδιών.
Με αφορμή την μόνιμη έκθεση του Λαογραφικού και Εθνολογικού Μουσείου Μακεδονίας Θράκης «Μακεδονία, Θράκη: Παραδοσιακές ενδυμασίες, 1860 - 1960», στην οποία γίνεται αρχικά μία ξενάγηση, επιλέγουμε τα παραμύθια και ταξιδεύουμε μέσα από τις φορεσιές σε τόπους μακρινούς κι αλλιώτικους. Η επιλογή των παραμυθιών γίνεται με βάση την ηλικία των παιδιών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.